Z okazji Dnia Chorego, tj. 11.02.2023r. pojawi się dużo artykułów na temat chorych, a ja chciałabym w tym dniu dostrzec i wesprzeć rodziny oraz bliskich, którzy opiekują się osobami przewlekle chorymi z chorobą neurozwyrodnieniową.
Choroby neurozwyrodnieniowe
Wynikają z postępującego uszkodzenia różnych struktur i funkcji komórek nerwowych. Do tej grupy chorych należą; choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, otępienie czołowo-skroniowe, otępienie z ciałami Lewy’ego, stwardnienie boczne zanikowe. Częstość występowania tych chorób zwiększa się wraz z wiekiem pacjenta.
Początkowe stadia choroby
Mogą być niezauważalne, np szukanie odłożonych rzeczy, spowolnienie toku myślenia, zaburzenia zachowania, później nasilają się zaburzenia poznawcze z zaburzeniami pamięci świeżej oraz z trudnościami w nazywaniu przedmiotów i przypominaniem słów oraz nazwisk znanych sobie osób, mogą towarzyszyć zaburzenia orientacji przestrzennej, powtarzanie tych samych czynności oraz zaburzenia ruchowe. Wraz z trwaniem choroby o etiologii neurozwyrodnieniowej nasilają się zaburzenia pamięci, zaburzenia orientacji co do czasu i miejsca, pojawia się trudny kontakt słowny, logiczny z pacjentem i często towarzyszą jego zaburzenia zachowania, agresja.
W przewlekle postępującym procesie
Pacjent nie kontroluje swoich czynności higienicznych, bytowych, prawnych i takie osoby wymagają stałej opieki oraz pomocy innych osób, często są to już dorosłe dzieci, współmałżonek lub pracownicy Domów Pomocy Społecznej, czy Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych.
Opieka nad pacjentem z zaburzeniami funkcji poznawczych
Oto kilka spostrzeżeń:
– nie wyręczaj chorego z czynności, które potrafi jeszcze sam wykonać, wtedy podarujesz mu na dłużej poczucie niezależności i dobre samopoczucie,
– zastosuj zasadę IKO w celu dobrego porozumienia się z chorym dotkniętym otępieniem, tj. zasada Imię-Kontakt wzrokowy-Oddech.
Kiedy rozpoczynasz kontakt z chorym, to podaj swoje imię i wyjaśnij kim jesteś, a osoba z demencją poczuje się bezpieczniej i unikniesz jej lękowej, agresywnej reakcji. Niewskazane jest pytanie w stylu “Tato poznajesz mnie”?
Przy powitaniu twarz opiekuna powinna znajdować się na wysokości twarzy pacjenta. A imię podopiecznego warto powtarzać dość często, gdyż pozwala to choremu na jego samoidentyfikację i daje poczucie bezpieczeństwa, że wypowiadający jest kimś bliskim.
Pozytywna reakcja pacjenta wyraża się kontaktem wzrokowym, a jeśli pacjent nie reaguje na powitanie, to powtórz je dotykając delikatnie dłoni lub ramienia podopiecznego.
Po powitaniu z chorym i wypowiedzeniu swojego imienia weź głęboki, spokojny oddech stwarzając pauzę, która zachęca chorego do kontaktu wzrokowego, wypowiedzenia przez niego monosylaby, potaknięcia głową.
Wolne tempo wypowiedzi jest łatwiejsze dla pacjenta z demencją dla zrozumienia tej informacji oraz daje pacjentowi poczucie bezpieczeństwa i akceptację.
– jeśli możesz opiekować się osobą przewlekle chorą z otępieniem w domu, to przystosuj mieszkanie:
- usuń niepotrzebne meble, dywany, progi,
- oznacz pomieszczenia np.: kuchnia, rozwiesić strzałki które pomogą trafić do określonego miejsca np. do toalety,
- zabezpiecz sprzęt, narzędzia, które mogą być zagrożeniem dla chorego np. noże, kuchenka gazowa oraz zabezpiecz drzwi wejściowe, aby chory nie mógł wyjść samodzielnie,
- zainstaluj brodzik zamiast wanny i zastosuj matę antypoślizgową,
- zamontuj uchwyty lub poręcze w toalecie,
- dla pacjentów leżących wskazane jest łóżko typu szpitalnego z materacem przeciwodleżynowym
– codzienna pielęgnacja chorego zapewnia mu czystość, zapobiega wysuszeniu, czy podrażnieniu skóry, zmniejsza ryzyko infekcji oraz stanowi podstawę profilaktyki przeciwodleżynowej.
- przy każdej nowej czynności zwracaj się do pacjenta po imieniu i wyjaśnij co będziesz robić.
Wsparcie dla opiekunów pacjentów z przewlekłą chorobą zwyrodnieniową mózgu
Jak widać z przedstawionych moich spostrzeżeń opieka nad osobą z zaawansowaną chorobą neurodegeneracyjną nie jest łatwa, wymaga dużego poświęcenia, zaangażowania fizycznego i psychicznego opiekuna. Często potrzebna jest pomoc kilku osób, a nawet całej rodziny, zespołu personelu medycznego i pomocniczego w ZOL, gdy pacjent tam przebywa. Dzień codzienny staje się powtarzającą się rutyną, co daje poczucie bezpieczeństwa pacjentowi, ale jest wyczerpujące dla opiekuna. Najtrudniejsze dla małżonka osoby z demencją jest ta utrata kontaktu słownego, logicznego, utrata więzi psychicznej oraz wspólnych wspomnień.
Dlatego należy opiekunów wspierać nie tylko przy codziennej pomocy nad chorym z demencją, ale także bardzo ważne jest dla opiekuna wsparcie psychologicznie. Wiele Organizacji pozarządowych i Stowarzyszeń Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera, czy z Chorobą Parkinsona oferuje taką pomoc opiekunom. Wprowadzenie przez Rząd opieki wytchnieniowej, jako ustawowej formy pomocy dla opiekunów osób z zespołem otępiennym oraz z innymi przewlekłymi chorobami prowadzącymi do niepełnosprawności jest bardzo wskazane w starzejącym się społeczeństwie.
Jesteśmy po to żeby Ci pomóc. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego z Poradnią Neurologiczną Neurovigor +48 780 411 222.